آشنای با دیالیز کلیه | بیماری

:  درمان دیابت

دیالیز کلیوی می تونه کوتاه مدت یا دراز مدت باشه. در دریالیز تخلیه مایع دیالیز به داخل و خارج چاله شکمی انجام میشه .دیالیز خون رو پاک کرده، و میتونه کار آیی کلیه رو برگرداند و یا از خرابی بیشتر کلیه جلوگیری کندکلیها مسئول فیلتر کردن و در واقع تصفیه کردم مواد زائد از خون هستن. دیالیز عملیاتیه که جایگزینی واسه خیلی از وظائف و مسئولیتای طبیعی کلیه هاس. کلیه ها دو عضوی هستن که در هر دو طرف پشت چاله شکم قرار گرفتن. دیالیز به افراد این امکان رو میده، با اینکه دیگه کلیه هاشون خوب کار نمی کنه، بتونن زندگی خوب و مفیدی رو بگذرونن.

دیالیز با انجام عملکردهای کلیه های از کار افتاده، به بدن کمک می کنه. کلیه ها نقشای مختلفی در بدن دارن. یکی از وظائف مهم و اصلی کلیه ها، تنظیم توازن آب بدنه. اونا اینکار رو با تنظیم مقدار ادرار که به طور روزانه از بدن خارج می شه، انجام میدن. در روزای گرم، بدن بیشتر عرق می کنه. درنتیجه، آب کمتری باید از کلیه ها دفع شه. در روزای سرد هم که بدن کمتر عرق می کنه، واسه حفظ توازن مناسب در بدن، خروج ادرار باید بیشتر باشه. این وظیفه کلیه هاست که کار تنظیم مایعات بدن رو به وسیله خروج ادرار بکنن.

یکی دیگه از وظائف اصلی کلیه ها خارج کردن مواد زائدیه که بدن در طول روز تولید می کنه. در عملکردهای جور واجور بدن، سلولا انرژی مصرف می کنن. کارکرد سلولا مواد زائدی تولید می کنه که باید از بدن بیرون روند. وقتی این مواد زائد به اندازه کافی از بدن دفع نشن، در بدن جمع می شن. بالا رفتن اندازه این مواد زائد در بدن، آزوتمیا اسمشه که با آزمایش خون سنجیده می شه. وقتی مواد زائد در بدن جمع می شن، حال بدی در بدن ایجاد می شه که اورمی یا اوره خونی نامیده میشه.

بیماران معمولاً زمانیکه مواد زائد بدنشون اونقدر زیاد می شه که به خاطر اون ناراحتی در بدنشون بوجو میاد، نیاز به انجام دیالیز پیدا می کنن. سطح مواد زائد معمولاً کم کم در بدن زیاد می شه. پزشکان مواد شیمیایی مختلفی رو در خون اندازه گیری می کنن تا ببینن چه زمان دیالیز واسه مریض لازم می شه. دو مورد از مهمترین مواد شیمیایی موجود در خون که واسه این مورد اندازه گیری می شن، کراتینین و نیتروژن اوره خون است. وقتی مقدار این دو ماده در خون بالا میره، نشون دهنده اینه که توانایی کلیه ها واسه تصفیه بدن از مواد زائد پایین اومده.

پزشکان واسه امتحان سطح کارکرد و فعالیت کلیه ها از آزمایش ادرار، تصفیه کراتینین، استفاده می کنن. مریض ادرار رو در ظرفی مخصوص واسه یه روز کامل نگهداری می کنه. مواد زائد موجود در ادرار و خون با اندازه گیری مقدار کراتینین، سنجیده می شن. با مقایسه سطح این ماده در خون و ادرار، دکتر تشخیص می دد که کلیه ها کار می کنن یا خیر. نتیجه این عمل تصفیه کراتینین نامیده می شه. معمولاً وقتی آزمایش تصفیه کراتینین تا cc/minute 12-10 پایین میاد، مریض به دیالیز نیاز داره.

دکتر از شاخصای دیگری هم واسه تعیین وضعیت مریض استفاده می کنه تا درمورد نیاز اون به دیالیز تصمیم بگیره. اگه مریض ناتوانی کلی ای در استخراج مواد زائد از بدن داشته باشه، یا اگه دچار بیماریای قلبی، ریه، معده و زا مثل این بود، یا با حس چشایی یا جس در پاهای خود مشکل داشت، باوجدیکه ممکنه تصفیه کراتینین تا اون اندازه که گفته شد پایین نیامده باشه، باز دیالیز پیشنهاد می شه.

شکلای جور واجور دیالیز

دیالیز دو نوع اصلی داره: “همو دیالیز” و “دیالیز پریتونیل”. در همودیالیز واسه خارج کردن مواد زائد و آب اضافی از بدن از یه نوع فیلتر خاص استفاده می کنن. در دیالیز پریتونیل از مایعی که با یه لوله پلاستیکی در چاله شکم مریض قرار داده می شه، مواد زائد و آب اضافی از بدن خارج می شه.

در همودیالیز، خون بدن مریض از یه فیلتر در دستگاه دیالیز که غشای دیالیز نامیده می شه عبور می کنه. در این عملیات، یه لوله پلاستیکی خاص بین یه سرخرگ و سیاهرگ در دست یا پا قرار داده می شه. بعضی وقتا، یه رابطه مستقیم بین سرخرگ و سیاهرگ در دست برقرار می شه. این عملیات Cimino Fistula نامیده می شه. سوزنا بین این پیوند قرار داده شده و خون زا روش دستگاه فیلتر به داخل دستگاه دیالیز و دوباره به داخل بدن مریض رانده می شه. در دستگاه دیالیز، محلولی در اون طرف فیلتر مواد زائد رو از بدن مریض دریافت می کنه.

در دیالیز پریتونیل از بافتای داخل شکم خود مریض به عنوان فیلتر استفاده می شه. روده ها داخل چاله شکم، در فضای بین دیواره شکم و مهرهای پشت قرار دارن. یه لوله پلاستیکی که بول دیالیز نامیده می شه، از راه دیواره شکم، داخل چاله شکم قرار داده می شه. بعد یه مایع خاص رو وارد چاله شکم کرده که روده ها رو شستشو میده. دیواره روده به عنوان یه فیلتر بین این مایع و جریان خون عمل میکنن. با به کار گیری نوعای جورواجور محلولا، مواد زائد و آب اضافی رو میشه با این عملیات از بدن مریض خارج کرد.

مریض طی دیالیز چه می کنه؟

همودیالیز: درمان همودیالیز در واحد همودیالیز صورت میگیره. واحد همودیالیز یه ساختمون خاصه که با دستگاه هایی تجهیز شده که درمان دیالیز رو انجام میدن. این واحد هم اینکه مکانیه که بیماران می تونن واسه رژیم غذایی یا نیازای اجتماعی خود مشاوره بگیرن.

بیماران باید معمولاً سه بار در هفته به واحد دیالیز مراجعه کنن. مثلا، شنبه/دوشنبه/چه هارشنبها یا یکشنبه/سه شنبه/پنجشنبها. قبل از درمان، بیماران خود رو وزن میکنن تا مقدار مواد زائدی که از دیالیز قبل تا به اون زمان در بدن اونا جمع شده، تشخیص داده شه. اون وقت بیماران روی صندلیای مخصوص می شینن که مثل صندلی راحتیه. ناحیه پیوند (پیوند بین سرخرگ و سیاهرگ)، به طور کاملً تمیز می شه. بعد دو سوزن به داخل پیوند فرو می شه. یکی از این سوزنا خون رو به داخل دستگاه می بره که در اونجا تصفیه می شه و سوزن دیگه، خون تصفیه شده رو به داخل بدن مریض برمی گردونه.

درمان ۲ تا ۴ ساعت زمان میبره. طی این ساعات، پرسنل دیالیز بطور همیشگی فشار خون مریض رو چک می کنن و دستگاه دیالیز رو تنظیم می کنن تا مطمئن شن که مقدار درستی مایع از بدن مریض خارج شده. بیماران می تونن در این فاصله بخونن، بخوابن یا بقیه کارای خود رو بکنن.

دیالیز پریتونیل

در دیالیز پریتونیل لازمه که مریض نقش فعالتری رو در درمان خود داشته باشه. یکی از مهمترین مسائل مسئولیت مریض واسه حفظ یه سطح صاف روی شکمه که درمان روی اون انجام می شه تا از عفونت جلوگیری شه.

در این عملیات، مریض اول خود رو وزن می کنه تا مایع مناسب انتخاب شه. اون وقت مریض ماسکی زده و محل بول پریتونیل رو تمیز میکنه. مایعی که اجازه داده شده در چاله پریتونیل بمونه به کیسه پلاستیکی که قبلاً مایع در اون بود، برده می شه. بعد مریض اون کیسه رو قطع کرده و کیسه یه محلول جدید رو در رابطه می کنه که باید به داخل چاله پریتونیل کشیده شه. وقتی مایع درون بدنه، کیسه جدید لوله شده و تا درمان بعد درون لباس زیر مریض قرار داده می شه. این عملیات معمولاً نیم ساعت زمان می بره و باید ۵ بار در هفته انجام شه.

امتیازات نوعای جورواجور دیالیز

هر دو نوع دیالیز، همودیالیز و دیالیز پروتنیل، امتیازات و معایبی دارن. بستگی به مریض داره که تصمیمی بگیره کدوم یکی از این عملیات برحسب روش زندگی ایشون، بقیه بیماریا، سیستم حمایتی، و اندازه مسئولیت پذیری اون در برنامه درمانی، واسه اون بهتره. هر مریض باید از دیدگاه خود به این دو نوع روش درمانی نگاه کنه.

بیماران صرفنظر از نوع دیالیز که انتخاب می کنن، مسئولیتای مختلفی مثل دنبال کردن یه برنامه غذایی، توجه به اندازه مصرف مایعات خود و مصرف ویتامینا و بقیه داروها واسه کنترل فشار خون و توازن کلسیم و فسفات، رو دوش دارن.

واسه خیلی از بیماران، یکی از مهمترین مزیتای همودیالیز اینه که هیچ مشارکتی در درمان ندارن. تنها کاری که باید بکنن اینه که تا بیمارستان یا کلینیک مخصوص دیالیز برن. علاوه بر این در همودیالیز رژیم غذایی . کنترل مایعات بدن سخت تر از دیالیز پریتونیله.

واسه اونایی از مریضایی که درمانای جداگونه تری رو بهتر می دونن، دیالیز پریتونیل برنامه تغییرپذیرتری داره و می تونه در خونه هم انجام گیرد. اما هنوزم باید روزانه ساعتی رو صرف عملیات دیالیز کنه اما می تونه زمانبندی اونو برحسب کارای خود تنظیم کنه. از اینا گذشته، دیالیز پریتونیل باید هر روز هفته انجام شه.

مهمترین مشکل دیالیز پریتونیل احتمال عفونته. مریض یه لوله پلاستیکی داره که از چاله پریتونیل به خارج بدن میره و این می تونه احتمال وارد شدن باکتری رو به بدن زیاد کنه.

بیماران چیجوری اطلاعات خود رو درمورد دیالیز زیاد کنن؟

منابع اطلاعاتی بسیار زیادی در دسترس بیماران دیالیزی هست. دکتر مریض معمولاً نوارهای ویدئویی در اختیار داره که در اون تکنیکای دیالیز، مزیتا و مشکلات هرکدوم عالی توضیح داده شده.

دیالیز تو یه نگاه

دیالیز عملیاتیه که می تونه جانشین خیلی از وظائف طبیعی و عادی کلیه ها باشه.

دیالیز به بیماران مشکل کلیه امکان میده تا زندگی خوب و پرباری داشته باشن.

دیالیز دو نوع داره: همودیالیز و دیالیز پریتونیل.

هر نوع از دیالیز امتیازات و معایبی واسه خود دارن. بیماران می تونن برحسب نیازای خود نوع دیالیز مناسب واسه خود رو انتخاب کنن.

منبع- مردمون

منبع :